Cà phê đặc sản – Specialty Coffee là gì?

Specialty Coffee (Cà phê đặc sản) nổi lên rầm rộ trên thị trường như một Hot Trend và được nhiều người tìm kiếm thưởng thức. Vậy Specialty Coffee là gì? Nguồn gốc từ đâu? Đặc điểm hương vị như thế nào? Loại cà phê cao cấp này có khác biệt gì so với cà phê thông thường? Đừng lo lắng nếu bạn vẫn chưa nắm vững các thông tin này bởi Thiên Hạt Coffee sẽ làm rõ ngay sau đây!

Khái niệm về Cà phê Specialty Coffee

Specialty Coffee là khái niệm chỉ mọi loại hạt cà phê đạt ít nhất 80/100 điểm trên thang tiêu chuẩn được lập ra bởi Specialty Coffee Association (SCA). Theo thống kê, trung bình chỉ khoảng 10% tổng sản lượng cà phê toàn thế giới đủ đạt chuẩn Specialty Coffee (cà phê đặc sản)

Cà phê đặc sản là loại cà phê được trồng, thu hoạch, rang hoặc chế biến theo cách đặc biệt trong khí hậu đặc biệt, với sự chăm sóc đặc biệt. Mỗi công đoạn đều được chăm chút một cách đặc biệt nhất và cà phê đặc sản được coi là những hạt cà phê thơm ngon nhất.

Để đạt tiêu chuẩn cà phê Specialty, cà phê phải đáp ứng các tiêu chí sau:

• Nguồn giống tốt (Arabica), được trồng và chăm sóc tại trang trại tiềm năng, điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng tốt
• Thu hái và phân loại những quả cà phê đạt tiêu chuẩn, xử lý và bảo quản đúng cách
• Quá trình nấu và chiết xuất duy trì hương vị cà phê tốt nhất
• Đạt được điểm thử nếm trên 80+ theo tiêu chuẩn chất lượng của Viện SCA

Lịch sử hình thành Specialty Coffee

Vào năm 1974, thuật ngữ “Specialty Coffee” lần đầu tiên được Erna Knutsen đặt ra và sử dụng trong một cuộc phỏng vấn đăng trên Tạp chí Thương mại Trà & Cà phê. Ở thời điểm đó, Erna Knutsen sử dụng thuật ngữ này để mô tả các loại hạt cà phê chất lượng cao chỉ được trồng ở những vùng khan hiếm và có khí hậu lý tưởng bất thường.

Bản thân Knutsen khởi nghiệp với vai trò thư ký cho một công ty cà phê, và dần dần phát triển niềm đam mê nghiên cứu cà phê hảo hạng, ở một đẳng cấp khác so với mặt hàng rẻ tiền thông thường. Khi bà ấy có đủ tiềm năng để bắt đầu kinh doanh cà phê của riêng mình, danh tiếng của bà ngày càng nổi tiếng và được cả xã hội biết đến với những ý tưởng tiên phong và kiến ​​thức sâu sắc về cà phê của mình.

Khi đó chưa có internet, và Knutsen thậm chí còn thường xuyên mở các email trên khắp thế giới để chia sẻ một số khám phá thú vị về nguồn gốc, hương vị và kỹ thuật pha cà phê mà chỉ một chuyên gia mới biết.

Đến năm 1982, Hiệp hội Cà phê Đặc sản Hoa Kỳ (SCAA) ra đời, với 42 thành viên, là bước tiếp theo trong quá trình phát triển rộng rãi của cà phê đặc sản. Nhiều người trong số những người sáng lập SCAA ban đầu cũng từng là thương gia cà phê cao cấp có cùng niềm đam mê với hạt cà phê hấp dẫn này.

* SCAA hiện là một nhánh của SCA nói trên, vì ngoài SCAA còn có SCAE (Hiệp hội Cà phê Đặc sản Châu Âu, ra đời năm 1998). Năm 2017, hai tổ chức chính thức được hợp nhất và lấy tên chung là SCA (Hiệp hội Cà phê Đặc sản).

Nguồn gốc xuất xứ của Specialty Coffee

Nguồn gốc xuất xứ cà phê Specialty chi tiết sẽ giúp người dùng an tâm hơn về chất lượng cà phê. Nếu cà phê được sử dụng như một thức uống hằng ngày, hãy tìm mua những loại có nguồn gốc rõ ràng như một thứ trách nhiệm đối với sức khỏe của bản thân.

Với Specialty Coffee, người dùng có thể dễ dàng truy xuất và tìm kiếm những thông tin sau đây về nguồn gốc cà phê:

• Nơi trồng, nông dân trồng: Bạn sẽ biết được cà phê trồng ở những vùng đất nào, thổ nhưỡng và khí hậu ra sao, giống cà phê gieo trồng, người nào trồng cà phê, thu hoạch và sơ chế như thế nào,… Trong ngành Specialty Coffee, cụm từ “Single Origin” thể hiện cà phê chỉ được trồng từ một nông trại, sản xuất và rang riêng theo lô, không pha lẫn với bất kỳ loại cà phê khác.
• Hương vị: Những người tạo ra Specialty Coffee sẽ tự thử nếm và đưa ra hương vị của gói cà phê. Những xưởng rang cà phê càng nổi tiếng thì hương vị thể hiện trên gói cà phê càng chuẩn xác.
• Người rang, mức độ rang: Bạn sẽ truy xuất được ai rang cà phê cho bạn, rang ở nhiệt độ, mức độ nào, phù hợp với dụng cụ và phương pháp pha chế nào,…
• Các loại chứng chỉ: Những chứng chỉ bảo chứng chất lượng cà phê đến từ nông trại như chứng chỉ Organic, chứng chỉ Forest Farm,… hoặc các chứng chỉ của người chế biến như SCA Roasting, giám khảo chấm điểm cà phê Q Grader. Tuy nhiên, bằng cấp cũng không thể hiện hết được chất lượng của gói cà phê do hiện tượng mua bằng phổ biến tại nhiều quốc gia.

Nhờ những thông tin rõ ràng, chi tiết này góp phần giúp người mua an tâm hơn khi chọn mua Specialty Coffee. Cũng chính nhờ nguồn gốc xuất xứ cụ thể nên Specialty Coffee mới có cơ sở tạo nên cú nổ lớn trong ngành cà phê nói chung.

Quy trình sản xuất cà phê đặc sản như thế nào?

Người ta nói rằng những hạt cà phê thơm ngon nhất được trồng ở những nơi có khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt nhất. Thật vậy, địa hình, khí hậu và thổ nhưỡng là những yếu tố ảnh hưởng rất nhiều đến hương vị của cà phê.

Yếu tố hàng đầu quyết định chất lượng nghề nghiệp đến từ trang trại. Giống cà phê sản xuất cà phê Specialty rất đa dạng, nhưng Arabica vẫn là loại phổ biến nhất và là điều kiện chính để sản xuất cà phê đặc sản. Sau khi chọn giống kỹ lưỡng, hạt giống được trồng tại các trang trại kiểm soát chặt chẽ điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn nước và quy trình chăm sóc.

Khi quả cà phê chín, người nông dân tự tay hái và chọn lọc cẩn thận. Những hạt cà phê này sau đó được phân loại cẩn thận để cà phê được thu hoạch đồng nhất về độ chín và chất lượng.

Trong giai đoạn chế biến speciality coffee, tùy đơn vị sản xuất mà họ có thể chọn một trong các phương pháp sau: chế biến mật ong, chế biến khô và chế biến ướt. Phương pháp phổ biến nhất là chế biến ướt, sau khi cà phê được thu hoạch, người ta cho cà phê vào cốc và ngâm trong chậu nước, không chỉ giúp cà phê lên men mà còn loại bỏ phần dính. Bước cuối cùng, để cà phê khô trong khoảng 1 tuần. Ưu điểm của phương pháp này là quy trình chế biến khép kín, hạn chế tối đa tạp chất lẫn vào bột cà phê và đảm bảo hương vị nguyên bản của cà phê.

Bước cuối cùng trong cà phê hạt tại Special Coffee là kiểm tra chất lượng thành phẩm. Để đánh giá chất lượng cà phê, Hiệp hội cà phê chất lượng cao của Mỹ (SCAA) đã đưa ra thang điểm đánh giá hương vị của cà phê sau khi nếm thử. Theo tiêu chuẩn này, cà phê đặc sản phải là loại cà phê Arabica có Cup Score từ 80 trở lên.

Để hoàn thành quy trình chấm điểm Specialty Coffee, các loại cà phê sẽ được thử nếm (cupping) bởi những vị giám khảo chuyên nghiệp – người đạt được chứng chỉ Q Arabica Grader của CQI (Coffee Quality Institute). Để đảm bảo tính công bằng cho quá trình chấm điểm, những vị giám khảo sẽ phải thử mù các loại cà phê và chấm điểm dựa trên tiêu chuẩn sẵn có. Do đó, những loại Specialty Coffee đều có chất lượng và hương vị tốt hơn những loại cà phê thông thường.

Điểm đặc biệt này giúp phân biệt Specialty Coffee với cà phê “thượng hạng”. Cà phê thượng hạng là cà phê chất lượng cao, hay đơn giản là một sản phẩm cao cấp được bán trên thị trường. Tuy nhiên, Specialty Coffee được xem là cái tên tồn tại dành riêng cho những hạt cà phê Arabica cao cấp được các chuyên gia đánh giá và chứng nhận về chất lượng.

Khái niệm cà phê Specialty đã có hơn 4 năm và là đích đến cho những tách cà phê đặc sản hoàn hảo. Ở Việt Nam, bạn vẫn có thể tìm mua cà phê đặc sản thông qua các thương vị uy tín, ví dụ như Thiên Hạt Coffee.

Đặc điểm hương vị của Specialty Coffee

Hương vị chính là đặc điểm nổi bật nhất của Specialty Coffee. So sánh hương vị của cà phê Specialty với cà phê thông thường là một điều gì đó rất khập khiễng, như so sánh rượu vang Đà Lạt với rượu vang Bordeaux Pháp.

Hương vị cà phê Specialty rất đa dạng với nhiều sắc thái của các loại trái cây, hoa quả khác nhau. Vị đắng rất nhẹ và bị lấn át đi bởi vị chua ngọt của trái cây. Cụ thể hơn, khi thưởng thức cà phê Specialty, bạn có thể cảm nhận được các hương vị sau:

• Hương hoa nhài, hoa hồng và quả cam ở cà phê Ethiopia.
• Hương hạt dẻ, hạt cacao ở cà phê Trung Mỹ.
• Hương trái cây Cherry chín mọng, việt quất chua nhẹ ở cà phê Kenya.

Đặc biệt, nhóm 800 loại hương vị này xuất phát hoàn toàn từ tự nhiên và không hề tẩm ướp. Điều gì đã tạo nên hương vị đặc trưng này? Đó chính là nhờ những yếu tố sau:

• Vùng đất trồng cà phê, khí hậu và thổ nhưỡng.
• Cách sơ chế bải bản, chỉn chu.
• Cách thu hoạch chăm chỉ của những người nông dân khi chắt lọc từng quả xanh, quả hỏng, chỉ hái quả chín mọng.
• Nghệ thuật rang xay cà phê bằng cách ứng dụng các khoa học công nghệ, vật lý để chiết xuất các hương vị đặc trưng của cà phê ra ngoài.
• Barista tìm cách pha chế cà phê để tạo ra hương vị thơm ngon ngào ngạt.

Cách sử dụng cà phê Specialty

Thưởng thức cafe Specialty là thú vui bổ ích, lối sống giá trị của nhiều người hiện nay. Để cảm nhận hương vị khác biệt của loại cà phê này, bạn chỉ cần thay đổi cách pha chế mỗi ngày với từng loại dụng cụ khác nhau. Cùng một loại cà phê, nhưng bạn sẽ được thưởng thức những ly cà phê có sắc thái hương vị riêng biệt.

Nhiều thực khách uống cà phê Specialty nhờ hương vị nhưng cũng có nhiều người tìm đến Specialty coffee vì lý do sức khỏe. Loại cà phê cao cấp này được hái quả chín, loại bỏ tận gốc các hóa chất không rõ nguồn gốc và được rang chế biến một cách chỉn chu, bài bản. Vì thế, sử dụng cà phê Specialty có thể giúp giảm mụn, hỗ trị điều trị các bệnh về tim mạch, ung thư,…

Cuối cùng, cà phê Specialty có thể giúp bạn tìm kiếm và kết thêm được nhiều bạn mới. Những người cùng đam mê sẽ ngồi lại với nhau để trò chuyện, thảo luận về các buổi cupping và thưởng thức những món đồ uống ngon hảo hạng.

Hiện nay, cộng đồng cà phê Specialty phát triển nổi trội với nhiều câu lạc bộ và các hoạt động diễn ra thường xuyên. Không khó để tìm được một người cùng đam mê cà phê Specialty tại các thành phố lớn.

Giá trị của cà phê Specialty ngày nay

Cà phê Specialty mang lại những giá trị bền vững cho ngành cũng như nâng cao chất lượng sống của những nhân lực làm trong ngành cà phê. Cụ thể:

Người nông dân

Đối với cafe Specialty, người nông dân bỏ công sức chăm chút kỹ lưỡng nên họ hoàn toàn có quyền bán cà phê với giá cao hơn các loại khác. Nhờ thế, cuộc sống của người nông dân cũng được cải thiện đáng kể và có xu hướng trở nên tốt đẹp hơn, từ đó tạo ra động lực tiếp tục trồng trọt cà phê chất lượng.

Tuy nhiên, để làm tốt việc trồng trọt và chăm sóc cà phê Specialty không phải là điều dễ dàng. Người nông dân phải học thêm kiến thức, thực hành thường xuyên để tạo ra những mẻ cà phê đạt chuẩn. Từ đó đạt thêm các chứng nhận như Fair trade, Direct trade, Organic coffee hay Shade-Grown ,v.v để chứng minh môi trường tự nhiên cũng được bảo vệ bên cạnh việc canh tác cà phê.

Từ đây, có thể thấy, cà phê Specialty tạo ra giá trị bền vững, nâng cao nguồn hiểu biết cho người nông dân, góp phần giúp họ thêm thu nhập, trang trải cuộc sống tốt hơn.

Nghệ nhân rang cà phê

Người rang cà phê Specialty đòi hỏi kinh nghiệm như một đầu bếp cao cấp ở nhà hàng Michelin 5 sao. Không những thế, những người này còn phải nắm vững kiến thức về hóa học thực phẩm, vật lý truyền nhiệt và kỹ năng thử nếm. Từ đó, họ ứng dụng lý thuyết và công nghệ vào những mẻ cà phê rang để tạo nên sự đảm bảo trong chất lượng.

Vì yêu cầu khắt khe từ những nghệ nhân nên sản phẩm chất xám của họ – cà phê Specialty không thể bán với mức giá nhưng các loại cà phê thông thường. Chính hương vị tuyệt vời của các mẻ rang đã mang đến thành phẩm chất lượng cho người thưởng thức.

Nhân viên Barista

Pha chế cà phê Specialty điêu luyện là một nghệ thuật, không còn đơn giản là một ngành nghề nữa. Để làm được điều này, nhân viên Barista không những phải có kỹ năng chuyên môn sành sỏi mà còn phải biết truyền cảm hứng, kể những câu chuyện hay, mang đến hứng thú về những hạt cà phê cho những khách hàng.

Người thưởng thức:

Người uống cà phê Specialty có thể an tâm về độ sạch, mộc, nguồn gốc rõ ràng và mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Không những thế, mọi người còn có cơ hội tìm hiểu kỹ hơn về dòng cà phê mới lạ này, kết giao được với nhiều người chung đam mê, chia sẻ những câu chuyện bất tận về các hạt cà phê.

Từ đây, có thể thấy được rằng rất nhiều chủ thể trong chuỗi cung ứng nhận được lợi ích từ cà phê Specialty. Đây chính là giá trị bền vững mà cà phê Specialty mang lại cho ngành nghề này.

Nhìn chung, Specialty Coffee sở hữu hương vị đặc trưng riêng biệt và mang đến nhiều giá trị cho các chủ thể trong chuỗi cung ứng cà phê, qua bài viết này cũng đã cung cấp được một số thông tin và giúp bạn hiểu rõ về Specialty Coffee là gì? Chọn sử dụng cà phê Specialty chính là bạn đã góp phần giúp đỡ những cá nhân đó, đồng thời biết chịu trách nhiệm với sức khỏe của bản thân hơn.

Tìm quán cà phê Specialty đúng chất tại TPHCM

Tại TPHCM, bạn có thể thay đổi một ngày bình thường của mình sang đặc biệt hơn bằng cách ghé Thiên Hạt Coffee tại Quận 1 TPHCM, để thưởng thức các loại cà phê Specialty mới lạ. Với nguồn gốc hạt cà phê có chất lượng đỉnh của chóp, cùng đội ngũ nhân viên với kiến thức tường tận về cà phê từ khâu vun trồng đến thu hoạch, nắm rõ sự tỉ mỉ trong mỗi công thức. Đảm bảo bạn sẽ có những trải nghiệm thật khác lạ.

Trên đây là tổng hợp thông tin về Specialty Coffee là gì? cùng các thông tin chuyên sâu về lịch sử, nguồn gốc xuất xứ cũng như quy trình sản xuất và hương vị. Hẹn gặp lại bạn tại quán trong một ngày sớm nhất.

Thông tin liên hệ:

• Cửa hàng: Thiên Hạt Coffee – 1A Nguyễn Văn Thủ, phường Đa Kao, Quận 1, TPHCM
• Fanpage: https://www.facebook.com/ThienHatSpecialtyCoffee
• Website: https://thienhatcoffee.com/
• Email: info@thienhatcoffee.com
• Hotline: 0868097970